Χλωρίδα – Πανίδα – Οικοσυστήματα

Από άποψη χλωρίδας, η περιοχή παρουσιάζει ενδιαφέρον τόσο λόγω της πρώιμης απομόνωσής της μαζί με την Κρήτη από την υπόλοιπη Αιγαιακή περιοχή όσο και λόγω του ότι αποτελεί τμήμα του Ν. Αιγαιακού τόξου (σύνδεση Βαλκανίων-Ανατολίας), στα σύνορα του ρήγματος του Ανατολικού Αιγαίου. Συνολικά στο νησί έχουν καταγραφεί 923 είδη φυτών με μεγάλο ποσοστό ενδημικών και μάλιστα παλαιοενδημικών ειδών.

Αναλυτικά, στα νησιά Κάρπαθο και Σαρία υπάρχουν 66 ελληνικά ενδημικά είδη (81 ταξινομικές μονάδες), 28 είδη (34 ταξινομικές μονάδες) ενδημικά της κρητικής περιοχής, 11 είδη (14 ταξινομικές μονάδες) ενδημικά στο σύμπλεγμα Κάσου-Καρπάθου, 9 είδη (10  ταξινομικές μονάδες) ενδημικά σε Κάρπαθο-Σαρία. [15]

 Όσον αφορά στην κατάσταση διατήρησης της χλωρίδας, στην περιοχή υπάρχουν 79 φυτά που έχουν χαρακτηριστεί απειλούμενα, αν και τα μισά από αυτά δεν υφίστανται άμεση απειλή αλλά είναι σπάνια. Σημειώνεται ότι 3 είδη της περιοχής περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Κάποια από τα πιο σπάνια ενδημικά της περιοχής είναι τα ακόλουθα:

§  CAMPANULA  CARPATHIA  -   ΚΑΜΠΑΝΟΥΛΑ   ΤΗΣ  ΚΑΡΠΑΘΟΥ

§  ANTHEMIS  SCOPULORUM    -   ΑΝΘΕΜΙΣ   ΤΩΝ   ΣΚΟΠΕΛΩΝ

§  SILENE  HOLZMANI  -  ΣΙΛΗΝΗ  ΤΟΥ   ΧΟΛΤΣΜΑΝ        

§  SILENE  MARITIMA  -       ΣΙΛΗΝΗ  Η   ΠΑΡΑΛΙΟΣ

§  OPHRYS   ELEGANTISSIMA   -    ΟΦΡΥΣ  Η   ΚΟΜΨΟΤΑΤΗ

§  CONVOLVULUS   ARGYROTHAMNOS   -  ΚΟΝΒΟΛΒΟΥΛΟΣ   Ο  ΑΡΓΥΡΟΘΑΜΝΟΣ

§  VICIA   LATIFOLIA  -   ΒΙΚΟΣ Ο  ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΟΣ

§  MALCOLMIA   MARITIMA   -   ΜΑΛΚΟΛΜΙΑ   Η  ΠΑΡΑΛΙΟΣ

§  PAEONIA   CLUSII     -       ΠΑΙΟΝΙΑ    Η    ΚΛΟΥΖΙΟΣ

§  ARISTOLOCHIA   CRETICA     -    ΑΡΙΣΤΟΛΟΧΙΑ   Η    ΚΡΗΤΙΚΗ

§  TEUCRIUM   ALBUM    -     ΤΕΥΚΡΙΟΝ   ΤΟ   ΛΕΥΚΟΝ

(Huxley and Taylor, 1977, Burnie, 1995)

 

Η παράκτια αλονιτρόφιλη και αμμόφιλη βλάστηση (πρωτογενείς και ημι-σταθεροποιημένες αμμοθίνες) δεν είναι εκτεταμένη και περιορίζεται κυρίως στους όρμους του κεντρικού και νότιου τμήματος της Καρπάθου. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι οι κοινότητες αυτές αποτελούν το ενδιαίτημα του σπάνιου φυτικού είδους Androcymbium rechingeri (Ανδροκύμβιον του Rechinger) που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43.

Σε μεγάλα τμήματα της περιοχής απλώνονται πεζούλες με εγκαταλελειμμένες ως επί το πλείστον καλλιέργειες (π.χ., Κάτω Λαστός, Τρίστομο) που έχουν μεταβληθεί σε φρυγανότοπους. Σήμερα, τα παραδοσιακά καλλιεργούμενα τμήματα, με ελιές, αμπέλια και σιτηρά, περιορίζονται κυρίως στην περιοχή της Ολύμπου, στη Βανάντα, στην Αυλώνα και στη νότια Σαρία. (Φορέας Διαχείρισης Β. Καρπάθου και Σαρίας, MOm, 2010)

Η πανίδα της περιοχής είναι επίσης πλούσια και απαρτίζεται από πολλά σπάνια και απειλούμενα είδη όπως η μεσογειακή φώκια Monachus monachus που υπάγεται στα προστατευόμενα είδη της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και μάλιστα στα Είδη προτεραιότητας.

Η Μεσογειακή φώκια θεωρείται διεθνώς ως απειλούμενο είδος και συμπεριλαμβάνεται στον αντίστοιχο κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για την  Προστασία της Φύσης (IUCN, 1994). Το είδος προστατεύεται βάσει της Σύμβασης της Βόννης για την Διατήρηση των Μεταναστευτικών Ειδών των Άγριων Ζώων (1979), της Σύμβασης της Βέρνης για την Διατήρηση της Άγριας Ζωής και του Φυσικού Περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979), της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Προστασία της Μεσογείου από τη Ρύπανση (1977), της Σύμβασης της Ουάσιγκτον για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλουμένων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας, CITES (1973).

Ακόμα ένα σημαντικό είδος είναι το χειρόπτερο (Pipistrellus savii) που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και προστατεύεται από την Ελληνική Νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81).

Από τα αμφίβια, σημαντικό είδος είναι η Σαλαμάνδρας Mertensiella luschani, που αποτελεί το μοναδικό ενδημικό ουροδελές στην Ελλάδα. Επίσης έχει πρόσφατα καταγραφεί ένα είδος βατράχου, με τη λατινική ονομασία Rana

cerigensis, που με τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα φαίνεται να αποτελεί νέο είδος. Από τα ερπετά αξίζει να αναφέρουμε την παρουσία δύο ενδημικών υποειδών της Κρητικής περιοχής (Κρήτη, Κάρπαθος, Κάσος), της Κασιρίδας (Cyrtopodion kotschyi oertzeni), που προστατεύεται από το Π.Δ.67/81 και του Αβλέφαρου (Ablepharus kitaibelii fabici). Και τα τρία αναφερόμενα είδη εμφανίζουν πληθυσμούς σε καλή κατάσταση διατήρησης στην περιοχή μελέτης και δεν απαιτούν ειδικά μέτρα προστασίας, εφόσον εξασφαλιστεί η διατήρηση των βιοτόπων τους.

Τα σημαντικότερα είδη ορνιθοπανίδας που απαντώνται στην περιοχή λαμβάνοντας υπόψη την σπανιότητα και τη συνολική εκτίμηση της κατάστασης του είδους στην χώρα μας αλλά και σε ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο προτείνεται να είναι τα 11 Είδη προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της οδηγίας 79/409.  (Φορέας Διαχείρισης Β. Καρπάθου και Σαρίας, Mοm)

Ονομαστικά τα σημαντικότερα είδη πτηνών είναι:

§  Αρτέμης (Calonectris diomedea)

§  Μύχος (Puffinus yelkouan)

§  Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis)

§  Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus)

§  Αετογερακίνα (Buteo rufinus)

§  Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae)

§  Πετρίτης (Falco peregrinus)

§  Κιρκινέζι (Falco naumanni)

§  Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii)

§  Γιδοβύζι (Caprimulgus europaeus)

§  Αετομάχος (Lanius collurio)

(http://www.ornithologiki.gr,«Το Κόκκινο Βιβλίο για τα Απειλούμενα Ζώα της Ελλάδος», 2010)